Karşı Kilise                                                                                     (St John Church)

Karşı Kilise, Vaftizci Yahya Kilisesi veya Aziz John (Saint John, Saint Jean) Kilisesi olarak ta bilinir ve Kapadokya’da bozulmadan kalmış en guzel freskolara sahip kilisedir.

Kapadokya’nın görülmeye değer kiliselerinden biri olan Karşı Kilise Nevşehir’den Gülşehir’e giderken hemen Gülşehir girişinde, sol tarafta yer almaktadır. Ana yoldan sarı tabela ile ayrılan yaklaşık 500 m’lik yol sizi önünde park yeri bulunan kilisenin yanına kadar götürecektir.

Karşı Kilise

Gulsehir "Karsi" Opposite Church - St. John Frescos

Cappadocia is the cradle of the christianity. As it was stated in the bible the apostle st. Paul has migrated with his supporters to the Cappadocia after fighting with the Jews in Tarsus. First, they have settled Petrus, Philipus, Mathaus and Jacobus is the evidence how the Open Palace is an important settin place. The apostles had begun their mission journeys from here to Europe and Asia.

Gulsehir, Karsi Kilise, yan cephe

According to the inscription on the apse, the church is dated to 1212. The 13th Century Church of St John, cut out of the rocks near Gulsehir, Cappadocia, is covered in fantastic frescoes depicting a variety of gospel scenes. The atmosphere inside the church is wonderful, in the low light from the single window.

The two floor church of St.John, found on entering Gülşehir, houses a church, wine cellar, graves, water channels and living quarters on the lower floor, and a church decorated with Biblical scenes on the upper floor.

The lower floor church is built to the shape of a cross, has one apse and arms of the cross are barrel vaulted. The central dome is collapsed. Stylized animals, geometrical and crucifix designs are used to decorate the church in red onchre, which was applied directly onto the rock.

The upper church has one apse, and is barrel-vaulted. Apart from those on the apse, the well-preserved frescoes were covered in a layer of black soot. The churc’s present state owes to restoration and conservation done by Rıdvan İşler in 1995.

The scenes of Jesus and the Bible are in the form of friezes within the borders. Yellow and red colors have been used on a black background.

On the niche vault and on the west and south walls Last Judgement can be found, a scene rarely depicted in Cappadocian churches.

Scenes:

Deesis on the apse, on its front Annunciation, below bird designs,

on the barrel vault portrait of Saints in medallions,

on the south wing of the vault Last Supper, Betrayal by Judas, Baptism, below Koemesis,

on the north wings of the vault Descent from the Cross, Women at the Tomb, Anastasis, on the West and South walls Last Judgement.

Source:http://www.flickr.com/photos/traces/406090151/in/photostream/

Additional info: Greek Inluence on Byzantine Art

Karsi Kilise Civari, Neighbourhood of St John Church

Resimler arasında stilize hayvan motifleri, haç şekilleri ve geometrik bezemeler dikkati çekmektedir. Tek apsisli olarak yapılmış olan alt katın tavanı çökmüş durumdadır. Alt katı üst kata bağlayan taş merdiven ise yıkılmıştır. Yıkılan merdivenin yerine bugün ahşap bir merdiven yapılmıştır.

Asagi kattaki suslemeler tek renkle yani kirmizi ile yapilmis basit geometrik desenlerden olusur. Bu desenlerin tarzi kilisenin Villieme IX iconaclast doneminde yapilmis olduguna isaret etmektedir. O donemde kutsal insanlarin resimlrinin bu insanlari yeterince yansitmayacagi dusunulmekteydi. Bu donemde yapilan figurlerin canli varliklarin resimllenmesini yasaklayan islamiyetin etkisinde oldugu da dusunulebilir. Ancak duvarlarda bazi hayvan resimlerini gormek mumkundur,

Sahneleri:

1. Apsis* : Deesis**, ön cephesinde kuş tasvirleri altında Müjde.

* Apsis: Kiliselerde koronun arkasında bulunan ve camilerdeki mihrap kısmının karşılığı olan, tonoz ya da kubbe ile örtülü bölüm.

** Deesis: Yunanca bir kelime olan "deesis" in sozluk anlami "taniklik etmek uzere tanriya yakarmak" tir. Sanatta, ozellikle Bizanzlilarda Isa'nin taclandirilmasinin Aziz Meryem, Vaftizci Yahya ve melekler tarafindan izlenmesi sahnesi olarak ortaya cikar, ki bu Iconostasis*** te sık rastlanan bir sahnedir.

*** Iconostasis: Erken hristiyanlik donemlerinde bir duvara resmedilen ikonolar ve dini resimler demektir. Yunanca bir kelime olan iconostasisin bugunku anlami ikonlarin bulundugu yer demektir.

2.  Tonoz*:  Madalyonlar içinde Tevrat Peygamberleri;

* Tonoz, bicimi alttan icbukey olmak uzere tas ya da tugla ile orulmus (bu kilisede kaya icine oyulmus) yarim silindir biciminde tavan.

Sit alani yagmasi, Karsi Kilise karsisindaki evler

Kaynaklar: http://www.flickr.com/photos/traces/406090151/

Canon EOS 400D Digital. la guya flash kullanilmadan cekilmis.

Tavanin ortasindaki madalyonlar 7 peygamberi resmetmektedir. Resmin en ustu kilisenin arka tarafina dusmekte, resimler ocak kismina bakmaktadir (¿?)

Yukaridan asagiya resmedilen peygamberler sirasiyla sunlardir :

1. Ibrahim

2. Isak

3. Yakup

4. Musa

5. Isa

6. Suleyman

7. Davud. (Davud peygamber sadece bir kral olmasina karsilik peygamber olarak dusunulmektedir)

3. Güney Duvar:   Havarilerle Son Yemek, Yahuda'nın İhaneti, İsa'nın Vaftizi,  

Havarilerle Son Yemek

Bu resimde kutsal bir Persembe gunu, Isa'nin tutuklanip yargillanmasi ve sonra da carmiha gerilmesinden once havarilerle yedigi "Son Yemek" resmedilmistir. Bu kilisedeki resimleri cizen kisiler Isa'nin hayati, ve mucizeleri ile pek ilgilenmemis izlenimi vermektedirler, cunku bu sahnelere kilise duvarinda yer vermemislerdir.

Onde soldan bas taraftaki kisi Isa'dir, ki bunu basinin uzerinde icinde hac isareti bulunan isik halesinden anlamaktayiz. Onde sagdan birinci kisi sakalindan anlasildigi kadariyla Aziz Peter'dir.

Buradaki planda, masanin arkasinda Isa’nin 12 havarisi resmedilmistir. Sagdan ikinci havarinin basinin arkasinda isik halesi cizilmemistir, ki bu kisi Isa’ya ihanet ederek tutuklanmasini saglayan Yehuda’dir (Judas). Isa'ya ihanetinden sonra Yehuda havarilikten cikarilmis, ve havari sayisi 11 olmustur. Burada Yehuda'nin eli masadaki yemegi kesmeya uzanmis olarak gosterilmistir. Bunun anlami Yehuda'nin Isa'dan sonra yemegin ilk servis edildigi kisi olmasidir.

Masada iki sarap kadehinin ortasindaki buyuk kenari suslemeli tabakta son yemek olarak buyuk bir balik yer almaktadir. Gunumuzde son yemekte sunulan yiyeceklerin sarap ve ekmek oldugu kabul edilmistir. Ancak bu resimde son yemegin ekmek yerine balik gosterilmesi ilginctir. Incil'in bazi eski nushalarinda Isa'nin son yemeginde Celile Golu (Sea of Galilee) yakinlarinda havarileri ile balik yedigi yazilmistir. Bu resimde balik olmasi Gulsehir'de bulunan o zamanki ilk hristiyan topluluklarinin son yemekte balik yendigine inandigini gostermektedir. Kimbilir, belki de Gulsehir'in icinden gecen Kizilirmak'taki baliklardan esinlenmislerdir.

 Yehuda'nin ihaneti

Bu resimde Yehuda’nin Isa'ya ihaneti tasvir edilmistir. Isa ve 12 havarisi bu gunku Jerusalem yakinlarindaki Zeytin Dagi’nin eteklerinde Gethsemane bahcesinde toplanmislardi. Isa’nin 12 havarisinden biri olan Yehuda (Judas) Isa’yi tutuklamaya gelen Yahudi askerlerine orada bulunanlardan hangisinin Isa oldugunu, onu operek ele vermistir. Bu olay Incil’de Yehuda’nin Isa’ya ihaneti olarak gecer. Burada Isa’nin basinda, ortasinda hac bulunan bir isik halkasi resmedilmistir. Yehuda’nin bu ihanetinden sona Isa bu freskin iki tarafinda resmedilen askerler tarafindan tutuklanirken, Isa’nin ayaklarinin dibinde ise elinde bicak tutan Peter (basinda bir isik halesi vardir ki bu onun havarilerden birisi olduguna isaret eder) Isa'yi tutuklattirmak isteyen Yahudi basrahibi Caiaphas'in hizmetkarlarindan Malchus'in kulagini elindeki bicakla kesmektedir. Incil’deki rivayete gore ise Isa gorevi kendisini izleyerek, duyup gorduklerinin basrahibe iletmek olan Malchus'u affederek kesilen kulagi tekrar yapistirmistir.

Isa'nin vaftizi

Buradaki resimde Isa’nin Urdun nehrinde vaftiz edilmesi tasvir edilmistir. Sol tarafta vaftizci Yahya (St. John the Baptist), nehirde ciplak resmedilen Isa’nin basindan asagiya su dokmeye calismaktadir. Ancak resimde asagiya dokulen su gorunmemekte, sanki Vaftizci yahya, elini Isa’nin basina koymus izlenimi vermektedir. 

Sag tarafta bu olaya gozculuk eden iki melek resmi cizilmistir. Isa’nin basinin uzerinde bulunan guvercin “Tanrinin Ruhunu” temsil etmektedir, ve Isa’nin basindan asagi suzulmektedir. Isa'nin vaftiz edildigi nehirde baliklar cizilmis olup, sol tarafta bir melek borazan uflemekte, sag tarafta ise ne oldugu pek anlasilamayan bir nesne gorunmektedir.

4.  Kuzey Duvar: İsa'nın çarmıhtan indirilmesi, Kadınlar boş mezar başında, İsa'nın cehenneme inişi;

Isa'yi çarmıhtan indirilirken gosteren sahne

Kilisenin an az muhafaza edilebilmis bolumu Isa’nin carmiha gerilisi sahnesinin de bulundugu duvardir. Isa’yi carmihtan indililirken gosteren bu sahnede Meryem (muhtemelen yuzu silinmis olan) ve Arimathaea’li Yusuf (Joseph) of resmedilmistir. Isa’nin carmiha gerildigi ana kadar onun gizli bir havarisi olan Joseph, Isa’yi carmihta gordukten sonra artik bu durumu gizleyememis ve Isa’yi carmihtan indiren kisilerden birisi olmustur.  

Freskin sag tarafinda isa’nin havarilerinde birisi (muhtemelen vaftizci Yahya) yeralmaktadir. Ayrica biri sagda ve biri solda olmak uzere iki melek bu olayi izlemekte, carmihin uzerinde biri ay digeri gunesi temsil eden iki daire bulunmaktadir.

Isa'nin yeniden dirilisini gosteren sahne

Asagidaki bu freskin sol tarafinda beyazlar giymis bir haberci melek ve Isa’nin olusune tutsu yapmaya gelmis iki kadinin Isa’nin bos mezari ile karsilasmalari resmedilmistir. Haberci melek sol taraftaki kadinlara freskin ortasindaki tabani sari, ici bos dikdortgeni (muhtemelen tabut) isaret etmektedir. Freskin sag tarafinda ise siyah bir elbisenin uzerine kirmizi bir atki ile dirildikten sonra resmedilen Isa, bir insanin elini tutmaktadir. Bu kisi ilk yaratilan insan Adem olup, olumden sonra Isa tarafindan kurtarilan ilk kisi olmustur. Isa’nin ayaklarinin dibinde yari insan yari hayvan bir yaratik (ki bunun yenilmis bir seytan oldugu dusunulebilir) yatmaktadir. Diger kiliselerde bu yaratik seytanin Adem’in ayaklarina yapisarak son cirpinislarini gostermesi seklinde resmedilmistir. Ya kilise duvarlarinde yer kalmadigi, ya da buradaki dini temalari resmeden kisilerin konuya ilgisizliklerinden dolayi, Isa’nin dirilisinden sonraki olaylarin resimleri bu kilisede yer almamaktadir.

Bu freskin orta alt bolumunde muhtemelen Isa'nin mezarina gozculuk eden iki Roma askeri oldukca kucuk boyutlarda cizilmistir. Bu askerlerin buyutulmus ebattaki resimleri asagidadir.

Karsi Kilise, Isa'nin mezarina gozculuk eden Roma Askerleri, Kaynak: Pamuk, Flickers

Meryem'in ölümü ya da uykuya dalisi (Koimesis, Dormition of Mary)

Orta ust resim: Bu duvarin ust kismi Aziz George ve Aziz Theodore’un iki at uzerindeki resmini tasvir eder. Her bir Aziz’in elinde birer zirh ve yerdeki yilani veya ejderhayi parcalamaya yarayan bir mizrak vardir, Madalyonda resmedilen melek ise bu manzarayi izlemektedir. Bu Melegin Isa olma ihtimali de vardir.

Sol Orta Resim: Iyilikle Kotulugun savasi ve Hades'in Ejderi 

Resmin sol tarafinda Isa elindeki bir iple bir grup insani (uc onde, bes arkada) tutmaktadir. Resmin sag tarafina iki ciplak karakterin bindigi bir ejderha resmedilmistir. Bu karakterlerden birisi seytani birisi de olumu temsil etmektedir. Bunlar ellerinde tuttuklari bir cubukla onlerindeki bir insani yakalamaktadirlar. Ejderha sadece arkasi ve ayaklari gorunen bir kurbanini yutmaktadir. Ejderhanin altindaki onbir siyah bas cehenneme gitmis insanlari temsil etmektedir. 

Ejderha ile soldaki insanlarin arasinda kanatlari olan ve cinsiyeti belli olmayan ciplak bir melek onundeki beyaz sakalli uc adamin sakallarini cekmektedir. Bu uc sakalli adamin Ibrahim, Isak ve Yakup peygamberler oldugu dusunulmektedir.  Ciplaklik seytana ait bir sey oldugu icin bunun gozden dusmus ve azizkeri bastan cikarmaya calisan bir melek oldugu dusunulmektedir. Bu fresk bize iyi ve kotu guclerin mucadelesini gostermekte, sonucta kotulugu temsil eden seytanin aldattigi insanlar cehenneme gitmektedirler. Bu freski "İsayı ele veren Yahuda Iskariot’un Hades’in Ejderine binmiş sahnesi" olarak yorumlayanlar da vardir, ve bu sahneyi başka bir kilisede görmek mümkün değildir.   

Sol Alt Resim: Meryem ve Yusuf (Isa'nin anne ve babasi)

Bu duvarin sol alt kosesine cizilmis bu resimde Isa’nin anne ve babasi ve onlarin iki cocugu resmedilmistir. Isa’nin babasi Yusuf solda bulunmakta, iki elini ise iki cocuk karakterinin basinin uzerinde tutmaktadir. Bu durum Yusuf’un cocuklar ustundeki otoritesini gostermekte olup bize cocuklarin Yusuf'un cocuklari oldugunu anlatmaktadir.

Sagda resmedilen Meryem Yusuf’un bu otoritesini sadece seyretmektedir. Dogu’daki ortodoks kiliselere gore bu cocuklar Yusuf’un birinci evliliginden olan cocuklari olup, Meryem’in bakireligini korumasi nedeniyle onlarin annesi olamayacagi seklinde yorumlanmaktadir.

Sag Orta Resim: Mahserde son yargi

Mahser Gununu anlatan bu resimde dort karakter bulunmaktadir: Bu kompozisyonun ortasında yer alan, tahtta oturmuş İsa insanları yargılamaktadir.

Basinin arkasinda bir isik halesi olmasa ve iki kanadi olsa bile resmin orta us kismindaki bu karakterin Isa oldugu dusunulmektedir. Resmin solunda verilen cezanin infazini gozlemekten sorumlu iki melek, ve saginda ise yargilanan bir insan figuru yeralmaktadir. Yargi gununun ilk sahnesi olan bu resim Kapadokya’da pek rastlanilmayan bir resimdir. Incil'e gore Tanri her seyin uzerinde ve egemendir ve ahiret gununde bütün insanlar diriltilip mahserde yargılanacaktir. Burada bir terazide ruhlar günahlarına göre tartılır ve günahı olanlar bir tarafa gider, diğerleri cennete. İsa’nın bu yargılaması, ölülerin diriltilmesi, karaların ve denizlerin ölüleri vermesi Incil'de betimlenmiş durumdadır.

Bu sahnenin alt sag kisminda cizilen kucuk boyuttaki ciplak insan heykeli, insanin bu dunyada ciplak olarak dogup ciplak olarak olecegini hatirlatmaktadir. Burada Kapadokya'daki baska kiliselerde pek gorulmeyen bir sekilde her insanin oldukten sonra gunah ve savaplarinin bir terazide tartilacagi anlatilmaktadir. Insanin cennete ya da cehenneme mi gidecegi terazide agir gelen tarafa gore belirlenecektir.

Bu terazi dengesi Misir'da bulunan piramit mezarlarda tanri Horus'un yuce yargic rolu oynadigi fresklerde de gorulmektedir ki bu da bize Gulsehir'deki bu kiliseyi yapanlarin Misir'daki Iskenderiye sehrinde yasayan Hristiyanlarla bir bagi olabilecegini gostermektedir. Burada terazi dengesi yargilanan insanin gunahlarinin sevaplarindan agir geldigi seklinde resmedilmistir (?). Ancak burada resmedilen sahne protestanlarin "her insanin dunyadaki sevaplari tarafindan degil de Isa tarafindan kurtarilacagi" inancina ters dusmektedir.

Bu freskte duvarda terazinin saginda ve solunda cizilen iki daireden solda olani cenneti, sagda olani ise cehennemi gostermektedir.

Koruyucu Melek - Annunciation

Kilisenin duvarlarinin en alt kismi azizlerin, kiliseyi koruyan meleklerin ya da o donemde kilisenin ileri gelenlerinin resimlerine ayrilmistir. Bu resim kilisenin girisinde yer almakta olup koruyucu bir melegi gostermektedir.

Imparator Konstantin ve Annesi Helena

Bu resimde hristiyanligi resmi din olarak secen Bizans imparatoru Konstantin ve annesi Helena resmedilmistir. Olumunden kisa bir sure once vaftiz olan Konstanin’in basinin arkasinda bir isik halesi bulunmaktadir ki bu onun azizler mertebesinde goruldugunu gosterir. Imparotorun annesinde de bu isik halesi gosterilmis olup bu durum onun da kutsanmis bir kisi olarak algilandigini gostermektedir. Helena Kudus’e yaptigi bir hac ziyaretinden sonra Isa’nin carmiha gerildigi yerde ilk kiliseyi (The Church of the Holy Sepulchre, Latin: Sanctum Sepulchrum, Church of the Resurrection), yaptirmis, ve oglu Konstantin’i de hristiyanligi kabul etmeye ikna etmistir.  

Her ikisi de ortadaki haci tutarak Isa’ya bagliliklarini ifade etmektedirler.

Bu resim Imparator Konstantin ve annesi Helena'nin resminin yaninda yer almaktadir. Resimdeki kisinin elinde kapagi acik bir kutu bulunmaktadir, Bu kisinin bu kilise yapildigi zamandaki kilise papazi ya da kilisenin yapimina maddi katkida bulunan yorenin ileri gelen bir kisisi oldugu tahmin edilmektedir. Bu kisinin resminin cevresinde herhangi bir hac isaretinin oilmamasi onun normal bir olumlu olduguna ayrica bir isarettir.

Dikey kayittaki "PANTE..MON" kaydindan yola cikarak, resimeki aziz kisinin adinin Pantelimon olabilecegini tahmin edenler olmustur.

Bu resimde solda bulunan kisinin, elinde kilic olan bir asker oldugu, resimdeki kayittan (PR O K O P) da isminin Aziz Procopius oldugu tahmin edilmektedir.

Sagdaki kisinin kim oldugu anlasilamamakla birlikte resimdeki kayittan (P H I T) adinin Epite ya da Epita oldugu tahmin edilmektedir.

Buradaki resimlerden bazilari ve duvar resimlerinin aciklamalarinin bir bolumu asagidaki web sayfasindan alinmistir: http://jldupaig.club.fr/index.html

Aziz Jean Kilisesi restorasyonu

Hıristiyanlık sonrası bölgedeki kiliselerin çoğu gibi Aziz Jean Kilisesi de tahrip edilmiş ve freskleri zarar görmüştür. Özellikle kilisenin içinde yakılan ateş duvarların isle kaplamis, ve fresklerin üzerini kapatmistir. Buna ilaveten mubadele sirasinda bolgeden ayrilan rum ahali, gitmeden once fresklerde bir kisim tahribatta bulunmuslardir. Su baskınları, erozyon ve doğanın verdiği yıpratma da buna eklendiğinde acil olarak korunmaya alınma ve restore edilme gerekliliği ortaya çıkmıştır.

Bu amaçla 1995 yılında Kültür Bakanlığı ve ilgili kuruluşların çalışmaları sonucu kilisenin restorasyonuna başlanmış ve çalışmalar 1996 yılında bitirilmiştir.

Rıdvan İşler tarafından yürütülen restorasyon çalışmaları sonucu doğal tahribata karşı önlemler alınırken, freskler üzerindeki is tabakası itina ile temizlenmiştir. Kilise bugün muhteşem güzellikteki freskleri ile ziyarete açık durumdadır.

Source: http://www.pbase.com/sabbilsel/kiliseler

KAPADOKYA BÖLGESİ KİLİSELERİNDE KULLANILAN SEMBOLLER VE ANLAMI

Icinde hac bulunan isik halesi: Isa'yi temsil eder

Balık: İsa’yı temsil eder.

Geyik: Şifa ve sağlığı sembolleriyle kullanılır. Dirilişi temsil eder.

Hurma Ağacı : İsa’nın ölümsüzlüğünü temsil eder.

Çınar Ağacı: Doğurkanlık, bolluk, ve şifayı temsil eder.

Şarap: İsa’nın sembollerinden biridir.

Boğa: Gücü temsil eder.

Tavşan: Duyarlılık ve büyüyü temsil eder.

Arslan: Zafer ve kuruluşu temsil eder.

Horoz: Beyaz horoz iyi şansı, siyah horoz şeytanı temsil eder.

Tavus Kuşu: Diriliş ve hayatı temsil eder.

Güvercin: Bolluk ve barışı temsil eder, bazen de Tanrinin ruhunu temsil eder

Ciplaklik: Genellikle kotuluk ve yoldan cikmayi temsil eder

Ejder: Cehennemdeki kotulugu temsil eder

Elinde Hac tutan insan figuru: Isa'ya bagli ve ona inanan insanlari temsil eder